Dit kan gaan om verschillende soorten relaties en verliesgebieden. Te denken valt aan verlies van fysieke of psychische gezondheid, aan verlies van werk, van land, van huis, van identiteit, van toekomst. We kunnen iemand verliezen door een scheiding en ook door een overlijden. Daarbinnen zijn er weer veel soorten verlies: van kinderen, ouders, partners, broers/zussen ten gevolge van een ziekte, zelfdoding, moord, ongeval… Verlies daagt ons uit om een antwoord te geven, om te verwoorden en te verhalen, om te voelen en betekenis te geven, om stil te staan en te bewegen, om kwetsbaar te zijn en krachtig, om te doen en te zijn.
Verlies en rouw horen bij het leven. Toch heerst er in onze cultuur een soort collectieve afweer ten opzichte van alles wat met verlies en rouw te maken heeft. Rouwenden worden vaak met clichés ‘getroost‘ en heel wat rouw blijft onopgemerkt en niet erkend of raakt verstoord en gecompliceerd. De schade hiervan op het vlak van onze lichamelijke en geestelijke gezondheid wordt meer en meer duidelijk, denk alleen al aan de toename van lichamelijke en psychische klachten, toename van zelfdoding en depressie als gevolg van rouw.
Over het algemeen verlopen rouwprocessen ongecompliceerd en volgen hun eigen traject door de levensloop van mensen heen. Toch kunnen in sommige situaties complicaties ontstaan door ingrijpende of traumatische verlieservaringen, door een onveilige hechtingsgeschiedenis, door een niet begrijpende omgeving, door eigen negatieve overtuigingen over zichzelf en de wereld, door complexe emoties als schuld, schaamte, boosheid, door het voortdurende pijnlijke ondraaglijke gemis en verlangen naar die ene, door het niet meer in staat zijn om het leven verder of opnieuw vorm te geven na een verlies en niet goed meer kunnen functioneren, door het niet kunnen erkennen van de realiteit van het verlies, zich te verliezen in de pijn of geen betekenis kunnen vinden etc.
Rouwtherapie beweegt zich tussen presentie en interventie. Aan de ene kant wordt de pijn en de onmogelijkheid van het gemis gezien, herkend en erkend. Krijgt alles bestaansrecht en wordt iemand als slachtoffer van een ingrijpend verlies gezien en erkend in zijn of haar verlies. Anderzijds wordt hij of zij, hoe moeilijk ook, uitgedaagd om weer regisseur te worden van het eigen leven, door het vinden van een andere manier van vasthouden van ‘die ene’ of op een andere manier te verbinden, door emotionele regulering, door het hertalen of herkaderen van negatieve overtuigingen en disfunctionele interpretaties over het eigen rouwproces.
Via concrete interventies, technieken en instrumenten wordt geprobeerd een helingsproces te stimuleren en op gang te brengen, waardoor het gecompliceerde rouwproces getransformeerd wordt in een gewoon rouwproces dat niet hoeft over te gaan, geen eindpunt heeft en wel leefbaar is en geïntegreerd kan worden in de eigen identiteit. We spreken dan van: ‘Verder leven mét gemis’.